ZEMÄ°N ETÜDÜ NEDÄ°R? NASIL YAPILIR?

Yer altı tabakalarının durumlarını, konumlarını, hangi tür jeolojik yapıdan müteÅŸekkil olduklarını, derinliklerini, kalınlıklarını, yoÄŸunluklarını, elektrik özdirençlerini, sismik hızlarını, ivmesini, yeraltı suyu derinliÄŸini ve bu tabakaların diÄŸer dinamik parametrelerini, deprem karşısında gösterecekleri davranışları, tespit etmek amacıyla yapılan etütlere zemin etütleri denir.

Zemin etüdü, zeminin cinsine ve aranacak ÅŸeye göre çeÅŸitli yöntemlerle yapılır. Bu yöntemlerin en önemlileri: Sismik, Elektrik, Manyetik, Elektromanyetik, Gravite, Radyoaktivite baÅŸlığı altında toplanabilir. Bizim amacımıza en uygun olanlar Ä°se Sismik ve Elektrik Prospeksiyon yöntemleridir. Dolayısıyla bu iki yöntem hakkında kısaca bilgi sunmakta yarar var.

ZEMÄ°N ETÜDÜNDE SAPTANMASI GEREKEN PARAMETRELER

- Sismik kayma dalgası, (Vs) ve sıkışma dalgası, (Vp), (Zemin Hakim periyodunu, katman sıklığını, elastik parametreleri, katman konumlarını ve zeminin deprem ÅŸiddeti arttırma özelliklerini saptamak için)
- Zemin ivme spektrum katsayıları (Tb-Ta) (Deprem yükü azaltma katsayısı saptanması için.)
- Zemin Hakim Periyodu (Zemin hakim periyodu ile bina öz periyodunun rezonansa girmemesi için.)
- Olası bir depremde inşaat zemininde oluşabilecek deprem ivmesi.
- Zemin emniyet gerilmesi (Zemin deformasyonunu önlemek ve deprem yatay yükünü optimum seviyede tutmak için)
- Yer altı suyu seviyesi (Deprem ÅŸiddetini arttırır, zemin emniyet gerilmesi indirgenmesi ve sıvılaÅŸma potansiyeli irdelemesi için)
- Dinamik Elastik Parametreler (Kayma ve Elastisite Modülleri, Poisson Oranı) (Zeminin makaslanma, katılık, gözeneklilik, suya doygunluk ve dinamik deformasyona, oturmaya karşı direncinin tespiti için)
- Yerel zemin sınıflaması (Zemin türü ve ilgili parametrelerin oto kontrolü için)

Deprem Åžiddetini Arttıran Fiziksel Özellikler:

1. Zemin sıvılaşma potansiyeli,
2. Zemin oturması,
3. Deprem ÅŸiddet artış katsayısı, (Deprem iki derece yükseltme özelliÄŸine sahip ise 6 ÅŸiddetindeki deprem, 8 ÅŸiddetinde tepki gösterir)

Deprem Åžiddetini Arttıran Yapısal Özellikler:

1. İnşaat temeli altındaki jeolojik yapı farklılıkları,
2. Görünen veya görünmeyen kırık, çatlak ve fayın düÅŸey kesimi,
3. GevÅŸek kalın alüvyon ortamlar, ince kaya tabakalar,
4. Heyelan durumu varsa heyelan düzlemi,
5. Yer altı boşlukları,
6. Yeryüzünde sismik enerji odaklanması oluÅŸturan eÄŸimli senklinal yapılar,
7. Sismik dalgalarda ardışık kırılma ve yansımalar oluÅŸturan yer altı yapısal özelliklerine sahip ortamlar,
8. Büyük genlikli yüzey dalgaların meydana gelmesinde sismik enerjiyi saçan sığ derinliklerdeki hetorojeniteler
9. Mekanik rezonans oluşturan tabakalı yapılar
Ä°mara yeni açılacak bölgeler ile geniÅŸ alanların sismik mikro bölgelendirme haritalarının hazırlanması (Yer seçimi)Yapılacak Zemin etüdlerinde, yukarıda sıralanan şıkların yerine getirilmesi deprem bölgelerinde hasarın en aza inmesi açısından ÅŸarttır.